Әлемдік экономика және саясат институтынан Қазақстандағы жүйелі реформаларды жаңғырту және жүргізу мәселелері бойынша талдамалық зерттеулердің қорытындылары бойынша ашық пікірталастар сессиясын жалғастыру мақсатында Зерттеу және консалтинг орталығы адами капиталды және еңбек нарығын дамыту бағыты бойынша жұмыстардың нәтижелерін ұсынды.

Зерттеудің негізгі қорытындылары мен ұсыныстары онлайн-трансляция шеңберінде баяндалды. Негізгі спикерлер ретінде ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы қоры жобаларының жетекшісі Гүлбану Пазылхаирова, Зерттеу және консалтинг орталығының серіктестері Ануар Буранбаев пен Куаныш Жаиков сөз сөйледі. Іс-шараны "TALAP" қолданбалы зерттеулер орталығының директоры Рахим Ошақбаев жүргізді.

Сондай-ақ, ұлттық сарапшылар қатысуға шақырылды:

•    Ермек Алпысов - Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің вице-министрі;
•    Чокан Лаумулин - Кембридж университетінің Дамуды зерттеу орталығының ғылыми қызметкері;
•    Гүлмира Раисова - Қазақстан Республикасы HR-менеджерлер қауымдастығы үйлестіру кеңесінің төрағасы;
•    Тоғжан Қожалиева - HAQ азаматтық қозғалысының бастамашысы;
•    Сергей Домнин - "Эксперт Қазақстан" іскерлік журналының бас редакторы»;
•    Ернар Жаркешов – Whiteshield Partners халықаралық консалтинг компаниясының қазақстандық өкілдігінің директоры.

Таныстыру барысында зерттеу авторлары адам капиталын дамытуға жаңа көзқарас білдірді. Зерттеу авторларының айтуынша, бұл тұжырымдама білім беру және денсаулық сақтау саласын талқылау шеңберінен шығады – адамның "жұмсақ" дағдысының қалыптасуы мен сапасына тікелей әсер ететін құндылықтар мен бейресми институттардың әсерін қарастыру қажет.

Аудиторияны адами капиталды дамытудағы негізгі мәселелермен таныстыру үшін демография, кіріс, жұмыспен қамту және білім беру саласындағы – басты "қатты" факторлардың нәтижелері ұсынылды. Қазақстандықтардың құндылық портретін және халықтың кеңістіктік сипаттамаларын талдау нәтижелеріне ерекше назар аударылды. Сыртқы факторлардың әсері де талданды: жаһандық трендтердің екі тобы - таланттар үшін соғыс және адами капиталды дамытуға дағдыларды өзгерту. 

Зерттеу авторлары негізгі қорытынды ретінде қазіргі құндылықтарды және қазіргі кезде 3-ші модернизацияны ұстап тұрған бейресми институттарды өзгертудің маңыздылығын атап көрсетеді. Кеңістік тұрғысынан алғанда адами капиталдың біртектес еместігі анықталды – іс жүзінде ел 4 ірі аймаққа бөлінеді, бұл біріздендірілген саясаттың тиімділігін төмендетеді және мақсатты тәсілді талап етеді.

Анықталған проблемаларды ескере отырып, екі шешім блогы ұсынылды: кеңістікті қайта ойластыру – "елдің жаңа картасы" және көлденең саясат - әлеуметтік капиталды дамыту.

Таныстырылымнан кейін сарапшылар зерттеу тәсілдеріне және оның нәтижелеріне оң баға берді, сонымен қатар одан әрі жетілдірудің ұсынылған бағыттарын ұсынды.

Сонымен, Е. Алпысов институттарды орталықсыздандыру және нығайту жөніндегі ұсынымдарға келісімін білдірді: "Иә, орталықсыздандыру қажет, жергілікті жерлерде билікті көбірек беру қажет. Қазір біз де бұл жөнінде жұмыс істеудеміз. Әкімшілік-аумақтық бөлу, бюджеттік рәсімдерді жеңілдету мәселелерін қозғаймыз". 

Вице-министр сондай-ақ кеңістікті дамытуға қатысты бастамалар блогын кеңейтуді ұсынды: "Ең проблемалық мәселе - бұл моноқалалардан қоныс аудару мәселесі. Бізде қазір Жаңаөзенмен проблема бар – адамдар осы қаладан толық кеткісі келмейді. Менің ойымша, біз осы аймақтың ішінде қоныс аудару бағдарламаларын дамытуымыз керек".

Құндылықтар призмасы арқылы адами капиталды қараудың маңыздылығын Г.Раисова қолдады: "Ұйымдар трансформация жолына түсіп, бір нәрсені түбегейлі өзгерткісі келсе, олар көбінесе мінез-құлық көзқарастарына сүйенеді. Әсіресе басшылар деңгейінде: басшы-бағынышты өзара іс-қимылы, көшбасшылық стилі, мәдениет стилі. [ ... ] "Рөлдік модельдерді импорттау" шарасы - бұл мәдениетті өзгертудің өте күшті құралы. Бірақ, сіз өз ортаңызда бастамашылықтың, шығармашылықты қолдаудың және т. б. құндылығын көрсететін көшбасшыларды тапқанда, "жарқын дақтар" деген жақсы құрал бар".

Еңбек және жұмыспен қамту саласындағы әлеуетті шешімдер Т.Қожалиева көтерді: "Тәжірибе көрсеткендей, біздің қазақстандықтар өз білімдерінің арқасында шетелдік мамандармен бәсекеге қабілетті. Неліктен біз шетелдік компанияларға кадрлар даярлауға көңіл бөлмейміз. Қытай бұрын осы стратегияны ұстанған. Біз қандай кадрларды дайындау қажеттігін түсінген кезде, бізге қандай білім беру жүйесін реформалау қажеттігін түсінеміз".

Вебинардың ақтық кезеңі көрермендерден "сұрақ-жауап" сессиясы болды. Халық құндылықтарының өзгеруі және технологиялық трендтердің адами капиталды дамытуға әсері мәселелері талқыланды.

Зерттеудің тұсаукесері мен кеңейтілген нұсқасы қазақстандық сарапшылар клубының сайтында оқуға болады. Зерттеу нәтижелері мен ұсынымдарын қоғамдық талқылау туралы барлық ақпарат сол жерде қол жетімді.